In de natuur rond Hilversum zijn nog altijd sporen terug te vinden uit de Tweede Wereldoorlog. Niet alleen bekende sporen, maar ook nog onontdekte! Het gaat dan bijvoorbeeld om loopgraven, bomkraters,schietgaten, bunkers, schuttersputten. Het gebied was het toneel van vele militaire activiteiten tijdens de Tweede Wereldoorlog. Denk bijvoorbeeld aan de belangrijke rol die Hilversum had tijdens de bezetting, met het hoofdkwartier van Wehrmachtbevelhebber Christiansen.
Er is nu een ‘citizen science’- (burgerwetenschap) project van start gegaan om dergelijke littekens van de oorlog in het landschap te ontdekken én vast te leggen. Het gaat om het hele gebied van de Utrechtse Heuvelrug, inclusief het Gooi. Vrijwilligers helpen mee omdat het onderzoek zo groot is (je praat over een oppervlakte van 600 km2) dat er niet genoeg professionele archeologen zijn om al het werk te doen!
Deelnemers kunnen thuis, achter hun eigen computerscherm zeer precieze en gedetailleerde hoogtekaarten bekijken en dan proberen te ontdekken of er van die ‘littekens’ te vinden zijn. De kaarten die gebruikt worden zijn gemaakt met zogenaamde LiDAR techniek. LiDAR staat voor Laser Imaging Detection And Ranging. Vanuit een vliegtuig (of drone) worden een soort radarbeelden gemaakt met behulp van laserstralen. De laser straalt naar beneden en wordt aan de grond teruggekaatst. De tijd die verstrijkt tussen het zenden en ontvangen van de laser kan worden ‘vertaald’ naar een hoogtekaart die heel kleine verschillen kan weergeven. Ook kan de laser ‘dwars door bomen en struiken’ heen metingen verrichten.
Citizen Science heeft niet alleen het voordeel dat je veel mensen bij het onderzoek laat meewerken. Uit eerdere projecten is al gebleken dat het vermogen van mensen om specifieke objecten te herkennen varieert. Met andere woorden: sommige mensen zien op zo’n LiDAR-kaart bepaalde overblijfselen heel goed, terwijl andere structuren systematisch gemist worden. Het is daarom belangrijk dat verschillende mensen de kaarten inspecteren. Dus hoe meer mensen mee doen, hoe beter de resultaten! Dit wordt wel the wisdom of the crowd (de wijsheid van de menigte) genoemd.
Eén van de archeologen achter Scars of War is Anton Cruysheer, hij vertelt over een bijkomend effect van het onderzoek: ‘Veel mensen weten eigenlijk helemaal niet wat zich in hun eigen woonomgeving heeft afgespeeld. Veel sporen in het landschap zijn nooit goed in kaart gebracht. Dit onderzoek moet hier verandering in brengen en tegelijk mensen hiervan meer bewust maken. Ook de oorlog in de Oekraïne zorgt ervoor dat de Tweede Wereldoorlog voor veel mensen dichterbij voelt.’