Excursie Klein Rome 6 juli 2014
Deze fietstocht leidde de deelnemers door deze Hilversumse buurt waarvan de volksnaam al dateert uit de 19e eeuw. Bekende en minder bekende plekken werden toegelicht met historische informatie en anekdotes. Ook werd stilgestaan bij verdwenen gebouwen en instanties. De excursie stond onder leiding van Harry van der Voort, geboren en getogen in Klein Rome.
Het Kamrad dankt zijn naam vermoedelijk aan het uitbreidingsplan voor Hilversum uit 1935. Op de bij dit plan horende tekeningen is bebouwing getekend, die in het platte vlak grote gelijkenis vertoont met een kamrad. Nadere beschouwing van het plan maakt duidelijk dat het de bedoeling is om een mooie overgang te maken tussen stad en natuur. In het uiteindelijk in de jaren zestig uitgevoerde ontwerp is de associatie met een kamrad veel minder voor de hand liggend. De wijze waarop groen en bebouwing op elkaar ingrijpen is echter veel verder uitgewerkt.
Gedurende een wandeling van ca. anderhalf uur lieten Piet Bakker en Henk Dirkx zien hoe Dudok in dit bijzondere stukje Hilversum natuur en stad op prachtige wijze met elkaar heeft verweven.
Langs Hilversumse huizennamen 14-9-2014
Deze fietstocht vond plaats op Open Monumentendag met als thema Op Reis. Huizennamen dienen om huizen te onderscheiden. Veel Hilversumse huizen hebben interessante, leuke of merkwaardige namen. Die hebben soms een economische functie, bijvoorbeeld bij hotels of pensions met een fraaie naam. Soms ook zijn ze een uitdrukking van geluk of waardering voor de omgeving. Kees van Aggelen nam ons mee op reis langs huizen met een naam die ons in gedachten naar schone oorden brengt zoals de huizen met een Maleisische naam, die oud-Indiëgangers lieten bouwen.

Om de gemeentelijke monumenten in Hilversum zichtbaar te maken heeft Albertus Perk het initiatief genomen het Hilversums monumentenschild te ontwikkelen. Door wethouder Eric van der Want is het startschot gegeven, samen met Lex van Waarden, voorzitter van onze Monumentencommissie (nu: Commissie Cultureel Erfgoed).
Hilversum is zo’n 800 gemeentelijke monumenten rijk. Dat is absoluut iets om trots op te zijn en van te genieten. Omdat bij die 800 ook sprake is van hele complexen woningen is het aantal huizen en gebouwen nog veel groter. Het blauw-gele emaille schildje (10 x 15 cm) maakt bewoners, bezoekers en voorbijgangers attent op deze bijzonder gebouwen en gebouwensembles.
Dankzij bijdragen van Gemeente Hilversum, Dudok Wonen en Kastanje Ontwikkeling heeft Albertus Perk een eerste serie van 500 schildjes kunnen vervaardigen. Deze schildjes worden ter beschikking gesteld aan de eigenaren van gemeentelijke monumenten die op deze wijze hun woning als monument willen markeren. De volgende series zijn door Albertus Perk gefinancierd.
Montage

U kunt het schild met bijgeleverde schroefjes en plugjes op uw woning bevestigen. Kies daartoe een geschikte plek, bijvoorbeeld naast de entreedeur op ooghoogte (plm. 1,65m). Voor het bevestigen van het schildje is reeds vergunning verleend door de gemeente.
U kunt als bewoner / eigenaar een schildje ophalen bij de VVV/ Hilversum Marketing op het Oosterspoorplein 1. Het schild is gratis, maar we stellen het wel op prijs als u een vrijwillige bijdrage overmaakt.
Dat kan op de rekening van Albertus Perk: NL77RABO0137426232
t.n.v. Penningmeester Hilversumse Historische Kring Albertus Perk.
Voel u vrij. Met € 25,00 zou Albertus Perk uit de kosten zijn.
Hier bevestigen bewoners van de Simon Stevinweg trots hun monumentenschildjes:
Opknapbeurt voor bordjes van Leesbaar Hilversum
In september 2003 onthulde toenmalig wethouder Karin Heerschop op de Kerkbrink het eerste bod van het project Leesbaar Hilversum. Sindsdien zijn er zo’n veertig bordjes aangebracht op gebouwen en plaatsen die belangrijk zijn voor de cultuurgeschiedenis van Hilversum. Enkele van die bordjes waren inmiddels door de tand des tijds aangetast en daardoor niet goed meer leesbaar. De bordjes bij de Kei, het Rosarium, het Dievenpaadje en het Heksenweitje hebben daarom een opknapbeurt gekregen. Ze zijn sinds kort weer terug op hun plaats en vertellen de lezers over de historie van deze plekken. Het bedrijf Orionis Walcheren in Vlissingen was zo vriendelijk de renovatie onder garantie uit te voeren.
Op de foto’s het bordje van het Dievenpaadje vóór en na de opknapbeurt.
Pieter Hoogenraad
De excursie naar de overblijfselen van de tankgracht die geheel Hilversum omspande, was een groot succes met zo’n 60 deelnemers.
Van Van Hengel tot Tergooi 5-7-2015
Grafheuvels en Zandverstuivingen 2-8-2015
Foto’s van de excursie ‘Naar de grafheuvels en zandverstuivingen’ van 2 augustus 2015. Een boeiende tocht met prachtig weer.
Feestelijke lustrum bijeenkomst 26-9-2016
Op de feestelijke lustrum bijeenkomst zaterdag 26 september werden smakelijke herinneringen opgehaald aan soms voorbije winkels, werd er fraai gemusiceerd en werd het lustrumboek ‘Dromen met je neus tegen de winkelruit’ gepresenteerd. Ook werd een stukje van de documentaire ‘Hart voor de zaak’ vertoond, waarbij prachtige golven van herkenning door de zaal gingen bij het zien van enkele Hilversumse ondernemers. De documentaire is op DVD in het boek bijgevoegd.
Beroep tegen omgevingsvergunning KRO terrein
Aan de leden van Albertus Perk
Graag informeren wij u over de laatste ontwikkelingen rond het KRO-eiland. . Samen met twee andere erfgoedorganisaties stappen wij naar de bestuursrechter inzake het KRO- complex.
Dit is – menen wij – de eerste keer dat Albertus Perk een zaak aanhangig maakt bij de bestuursrechter.
Zie verderop voor het volledige beroep tegen de omgevingsvergunning van het KRO terrein.
Daarmee komt zij op voor een rijksmonument en de directe omgeving daarvan.
Omdat we de stap gezamenlijk met de Bond Heemschut en de Stichting ‘het Cuypersgenootschap’ zetten kunnen de kosten beperkt blijven. Het Bestuur doet dit niet zo maar. Noch de Gemeente noch de projectontwikkelaar hebben een antwoord kunnen geven op onze kritische vragen.
Albertus Perk en twee landelijke erfgoedorganisaties stappen naar de rechter
De erfgoedorganisaties Bond Heemschut, Stichting het Cuypersgenootschap en de Hilversumse Historische Kring hebben bij de Rechtbank te Utrecht beroep aangetekend tegen de onlangs afgegeven vergunning voor de vernieuwing van het KRO-complex aan de Emmastraat te Hilversum.
Het KRO-complex heeft grote monumentale waarde, belangrijke onderdelen hebben de status van rijksmonument. De voorgestelde plannen staan sloop toe van een groot deel van dit rijksmonument. De gemeente stelt dat de sloop van de studio “onafwendbaar” is. Daar gaan de erfgoedorganisaties niet mee akkoord. Zij constateren dat geldige argumenten ontbreken voor deze ‘onafwendbaarheid’.
Op een beperkt terrein wil de projectontwikkelaar een groot aantal woningen en een parkeergarage realiseren. Daarvoor is de sloop van een flink deel van het monument nodig.. Iedereen begrijpt dat hoe meer appartementen gebouwd worden hoe groter het profijt zal zijn. Echter, noch de gemeente noch de projectontwikkelaar geven inzage in de reële onderbouwing van het plan. Er is dan ook voor de erfgoedorganisaties geen reden om zich neer te leggen bij sloop. Zij worden daarbij gesteund door het negatieve advies van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed en van het onafhankelijke Monumenten Advies Bureau uit Nijmegen.
Al veel langer hebben verschillende organisaties tevergeefs bezwaren ingediend tegen de plannen. En niet alleen de erfgoedorganisaties hebben beroep aangetekend. Diverse omwonenden hebben ook de stap naar de rechtbank gezet. Het gaat immers niet alleen om de aantasting van een monument, maar ook om een mooi stukje Hilversum waar lucht en groen niet verdrongen mogen worden door een overladen woningbouwproject.
Hierbij de volledige brief met ons beroep tegen de omgevingsvergunning van het KRO terrein.
Aan de Rechtbank Midden-Nederland
Sector Bestuursrecht
Postbus 16005
3500 DA Utrecht
A A N T E K E N E N
Hilversum, 4 maart 2016
Betreft:
beroep inzake de omgevingsvergunning voor
het KRO-terrein, Emmastraat 50 te Hilversum
(kenmerk gemeente 231023)
Geachte heer/mevrouw,
De Hilversumse Historische Kring Albertus Perk, de Erfgoedvereniging Bond Heemschut en de Stichting het Cuypersgenootschap maken bezwaar tegen het verlenen van de omgevingsvergunning voor het KRO-terrein, Emmastraat 50 te Hilversum.
Per brief van 9 november 2015 hebben de bovengenoemde organisaties bij het college van B en W van de gemeente Hilversum een zienswijze ingediend op de Ontwerpbeschikking omgevingsvergunning KRO-terrein en bijbehorende stukken. Het betreft de aanvraag omgevingsvergunning voor de realisatie van 85 levensloopbestendige woningen met een ondergrondse parkeergarage. De vergunning wordt verleend voor de activiteiten: het gedeeltelijk slopen en veranderen van een rijksmonument, bouwen en gebruik, het vellen van bomen en het aanleggen van een uitrit. Middels haar schrijven van 27 januari jongstleden heeft de gemeente Hilversum laten weten ondanks onze zienswijze toch een vergunning te verlenen voor de plannen. Vanaf 28 januari hebben wij zes weken de tijd om beroep in te dienen tegen dit besluit van B en W. Door middel van deze brief doen wij dit. Wij zijn van mening dat de argumenten zoals naar voren gebracht in de zienswijze nog onverkort van kracht zijn.
De Hilversumse Historische Kring Albertus Perk, de Erfgoedvereniging Bond Heemschut en de Stichting het Cuypersgenootschap hebben in de afgelopen jaren reeds vele malen hun zorgen over de plannen met het KRO-terrein aan de gemeente kenbaar gemaakt. Het KRO-terrein is een unieke cultuur-historische locatie in Hilversum. Een dergelijke locatie verdient een op alle planonderdelen uitmuntend ontwerp.
Overladen programma
In onze ogen zijn de voorgestelde plannen een fundamentele aantasting van een uniek rijksmonument, gelegen in een cultuurhistorisch waardevolle omgeving. Ons beroepschrift concentreert zich op dit aspect van de plannen, dat wil zeggen op de sloop van de rijksmonumentale studio en de daaruit volgende aantasting van de omgeving van het te behouden gedeelte van het rijksmonument, gelegen in een historische villawijk. In reactie op onze zienswijze stelt het college dat de sloop “onafwendbaar” is. Het ontbreekt echter aan een sluitende en overtuigende motivering voor deze onafwendbaarheid.
Met dit plan verdwijnt een zeer belangrijk gedeelte van het monument. Dat vereist een zeer zorgvuldige belangenafweging.
Het duurzaam transformeren van een cultuurhistorisch waardevolle locatie vergt een daarop afgestemde en onderbouwde invulling. Kernprobleem in onze ogen is het overladen woonprogramma. In de plannen waarvoor de gemeente Hilversum vergunning wil verlenen worden op een (te) beperkt terrein een (te) groot aantal woningen gerealiseerd. De oplossing van het daaruit voortvloeiende parkeerprobleem wordt gevonden in de realisatie van een ondergrondse parkeergarage, waarvoor de sloop van een deel van het rijksmonument noodzakelijk is. Het overladen programma is uiteindelijk de enige reden waarom de studio en andere waardevolle elementen op het KRO-eiland dienen te verdwijnen. Omdat noch door de gemeente noch door de betrokken projectontwikkelaar inzage wordt gegeven in de onderbouwing van de programmaopbouw, hebben zij de schijn tegen, dat niet een plan, dat zo veel mogelijk recht doet aan de situatie het doel is, maar winstmaximalisatie door het realiseren van een zo groot mogelijk aantal appartementen.
Strijdigheid met het bestemmingsplan
In de zienswijzennota die behoort bij de ontwerpbeschikking erkent het College dat er sprake is van enige strijdigheden met het bestemmingsplan. Het bestemmingsplan stelt duidelijk dat het College beslissingsbevoegd is om zekere overschrijdingen toe te laten, mits zij aantoont dat deze overschrijdingen geen negatieve invloed op de monumentale waarden van het complex hebben. Deze motivering ontbreekt in de zienswijzennota voor alle punten van strijdigheid met het bestemmingsplan.
Het ontbreken van een dergelijke motivering vormt zelf overigens een strijdigheid met het bestemmingplan.
Als voorbeeld de overschrijding van de maximale bouwhoogte van gebouw B. Het College stelt: “ De minimale overschrijding van de bouwhoogte ter plaatse van gebouw [B] betreft een wens vanuit de Commissie Welstand en Monumenten. Vanuit architectonische overwegingen is de dakrand rondom het gehele gebouw B doorgezet. […] toepassing van deze afwijkingsmogelijkheid leidt niet tot een onaanvaardbare aantasting van de gebruiksmogelijkheden van de aangrenzende gebouwen en bouwwerken.” Hier zou echter gemotiveerd moeten worden waarom de afwijking de monumentale waarden van het complex niet verstoort. Immers grenst dit (deel)gebouw zowel aan het rijksmonumentale als het gemeentelijk monumentale deel van het complex.
Een dergelijke motivering ontbreekt ook bij de overschrijdingen van de maximale bouwhoogtes bij gebouwen CA en CB.
In haar eindoordeel verwijst het College naar het positieve advies van het College van Welstand en Monumenten. In de verslagen van deze commissie ontbreken echter ook de motiveringen waarom deze toegelaten strijdigheden geen negatieve invloed hebben op het behoud van de monumentale waarden.
Het vigerende bestemmingsplan vereist expliciet per toelating van een strijdigheid met het bestemmingsplan een motivering waaruit duidelijk blijkt dat de monumentale waarden, door het toelaten van deze strijdigheid, niet negatief wordt beïnvloed.
Sloop van de studio
Sloop en herbouw van de studio, onderdeel van het rijksmonument, liggen zeer gevoelig. Hoewel er in de loop van de jaren aanpassingen zijn gepleegd aan de studio, gaat het om een markant gedeelte van het complex, waaraan bovendien nog duidelijk de oorspronkelijke functie van het gehele complex is af te lezen. Uit alle onderzoeken blijkt de grote monumentale waarde van de studio. Zonder in een discussie over mooi en lelijk te willen treden, kan gesteld worden, dat een niet onbelangrijk deel van de identiteit van het complex juist in de studio gelegen is. Dit aspect mag wat ons betreft onder geen beding verloren gaan. De Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) adviseerde al meerdere malen negatief over de sloop van de studio. Per brief van 8 juli 2015 bijvoorbeeld heeft de dienst aangegeven niet in te stemmen met de voorgestelde sloop van de rijksmonumentale studio. Wel stemt men in met de renovatie van het entreegebouw. Wij onderschrijven het negatieve advies van de RCE betreffende de voorgenomen sloop van de studio. De RCE betoogt in haar advies duidelijk dat de studio een grote monumentale waarde bezit. Men wijst onder andere op de grote architectuurhistorische waarde van het gebouw en de zeldzaamheid van studiogebouwen. De monumentale waarden van het complex gaan met de sloop verloren volgens de RCE. De RCE concludeert dat er geen bouwkundige noodzaak tot sloop van de studio is: herbestemming is bouwkundig gezien goed mogelijk. De sloop lijkt te worden gerechtvaardigd vanuit financiële overwegingen. Verder is de RCE kritisch over het feit dat met eerdere adviezen van de RCE betreffende herbestemming van de studio weinig lijkt te zijn gedaan.
Wij concluderen dat het advies van de RCE veel terechte kritiekpunten bevat. Er zijn geen stukken die laten zien dat herbestemming van de studio niet mogelijk is. Ook bij de definitieve vergunning zitten geen stukken die de onmogelijkheid van herbestemming aantonen. De sloop wordt ingegeven door het programma dat de ontwikkelaar op deze locatie wenst te realiseren. De kritiekpunten uit het advies van de RCE heeft het college niet goed weten te weerleggen. Daarnaast is er weinig tot niets met suggesties uit eerdere adviezen gedaan om toch tot een passende oplossing te komen voor de KRO-studio. Zo ontbreekt het in Hilversum bijvoorbeeld nog steeds aan een integrale visie op het behoud en de herontwikkeling van het studio-erfgoed in Hilversum.
Het aantal monumentale studiogebouwen uit het interbellum is op de vingers van één hand te tellen. Het aantal overgebleven studio-ensembles ook. Sloop van de KRO-studio is een forse aanslag op het historische ensemble en maakt van het te behouden poortgebouw niet meer dan een loos decorstuk. Niet voor niets heeft de Rijksdienst Cultureel Erfgoed laten weten na de sloop van de studio “een nieuwe waardestelling te maken om te bezien of (delen) van het complex als rijksmonument gehandhaafd blijven”. Ook de gevolgen van de sloop van de studio voor het entreegebouw van het rijksmonument heeft de gemeente onvoldoende meegewogen in haar besluitvorming.
Men verwijst telkens naar het feit dat de studio niet meer volledig authentiek is en veel monumentale waarden verloren heeft omdat na een brand bij herstelwerkzaamheden op grote schaal wijzigingen zijn doorgevoerd. Dit heeft aanwijzing als rijksmonument echter niet in de weg gestaan. Terecht is er vanuit gegaan, dat de studio onlosmakelijk onderdeel vormde van het gehele monumentwaardige complex, inclusief de wordingsgeschiedenis De brand en herstelwerkzaamheden zijn een feit, maar er is nog steeds sprake van een zeer waardevol onderdeel van een rijksmonument. Onafhankelijke adviezen bevestigen dit.
Ruimtelijke en esthetische kwaliteit
De gezamenlijke erfgoedverenigingen willen niet op de stoel van de welstandscommissie gaan zitten.
Wij verbazen ons echter sterk over de grote ommezwaai die de Commissie Welstand en Monumenten begin 2015 maakte in haar oordeel over het plan.
In december 2014 (en eerder) werd het voorliggende plan in niet mis te verstane woorden negatief beoordeeld: “De commissie heeft waardering voor de inspanningen van aanvrager maar is nog steeds teleurgesteld in het resultaat. Het is niet gelukt om met dit drukke programma een plan te maken dat voldoet aan de eisen die de welstandsnota stelt aan dit gebied met bijzonder welstandsniveau.
Het te herbouwen studiogebouw heeft wel de buitenvorm van de studio geheel overgenomen, maar oogt toch als weinig fraai appartementengebouw met een merkwaardige vorm. De panden met de
villa-uitstraling voldoen aan de zijde van de Julianalaan maar hebben aan de achterzijde door hun massa en vormgeving een te laagwaardige uitstraling. Het hoekgebouw is in de afgelopen sessies aanmerkelijk versimpeld en daardoor verbeterd en maar past toch nog niet goed op deze plek, met name aan de binnenzijde door de korte afstand tot de nieuwe “studio”, waardoor beide gebouwen niet meer tot hun recht komen.
De commissie is blij dat nu een groenplan is gemaakt maar zij is van mening dat het inrichtingsplan juist de zwakke plekken van het plan aanlicht en versterkt. Er was sprake van een wel erg vol (bouw)programma voor dit gebied. Het plan mag dan voldoen aan het bebouwingspercentage uit het bestemmingsplan, maar mogelijk door de rangschikking van het geheel staat alles nu boven op elkaar, wat helaas een plan oplevert dat niet voldoet aan de eisen waaraan de commissie ingevolge het door de raad vastgestelde beleid moeten toetsen. (bron Verslag CWM 14-12-2014)
In de hierna nieuw ingediende plannen was er nog steeds “sprake van een wel erg vol (bouw)programma voor dit gebied.” De Commissie was duidelijk negatief over de plannen. In 2015 was alles anders. Hoewel de planwijzigingen niet de stedenbouwkundige rangschikking van het geheel, de programma-dichtheid en de bouwvolumes betroffen, maar met name aanpassing van de gevels, werden de plannen goedgekeurd.
De erfgoedverenigingen begrijpen niet dat de –in onze ogen slechts cosmetisch aangepaste- plannen in de loop van 2015 ineens wel op goedkeuring van de Commissie Welstand en Monumenten kon rekenen.
Inspraak en participatie
Ondanks herhaaldelijk aandringen onzerzijds tijdens meerdere overleggen en in de vorm van meerdere brieven heeft de gemeente Hilversum tot op heden niets met onze bezwaren gedaan. Het beeld werd gecreëerd dat er ruimte was voor inspraak en participatie, maar feitelijk was dat niet het geval. Tijdens verschillende bijeenkomsten heeft de ontwikkelaar partijen uitgenodigd om te reageren op de plannen, zonder dat er vervolgens iets met deze reacties is gedaan. Op geen enkel punt is er serieus op onze argumenten en voorstellen voor planaanpassingen ingegaan. Er is niet bekend in hoeverre onderzoek naar herbestemming van de studio heeft plaatsgevonden. Daarnaast zijn initiatieven om tot een groter behoud van de cultuurhistorische waarde te komen bij een lagere programmadichtheid als niet relevant ter zijde geschoven.
Cultuurhistorische effectrapportage
Om onze visie te staven, hebben de gezamenlijke erfgoedverenigingen een onafhankelijk deskundige op het gebied van monumenten gevraagd onderzoek te doen naar de plannen voor het KRO-eiland. Wij brachten de gemeente hierover middels een schrijven van 21-9-2015 reeds op de hoogte.
Het in vakkringen bekende Monumenten Advies Bureau te Nijmegen heeft onderzoek gedaan naar de gevolgen van de plannen voor de aanwezige cultuurhistorische elementen. De cultuurhistorische effectrapportage (CHER) die hieruit volgde hebben wij op het moment dat de ontwerpbeschikking ter inzage lag ingebracht bij de gemeente. De CHER is ook bij dit beroepschrift gevoegd. De
aanbevelingen uit dit onafhankelijk rapport onderschrijven wij volledig en zijn een duidelijke onderbouwing van onze bezwaren tegen de plannen.
Het is teleurstellend om vast te moeten stellen dat de gemeentelijke reactie op onze zienswijze en de CHER niet overtuigend ingaat op de geformuleerde argumenten en aanbevelingen. Gelijk de van 2 september 2015 daterende gemeentelijke motivatie voor het afwijken van het negatieve RCE advies, wordt gesteld dat:
“Alles overwegende [stemt het college], ondanks het verlies van (bouw)historische waarden van de geluidstudio, in […] met de herbouw van de geluidsstudio omdat de stedenbouwkundige en architectonische hoedanigheid behouden blijft en daarmee het omroepverleden van het voormalige KRO-studiogebouw ervaarbaar blijft…] De geluidstudio wordt qua positionering, vorm, goot- en bouwhoogten herbouwd. Door de realisatie van een ondergrondse parkeergarage ontstaat bovengronds een groene omgeving, passend in het villagebied. […]Conform de aanbeveling CHER wordt herbouwd door middel van een zo nauwkeurig mogelijke reconstructie van de footprint, de huidige contour en massa. Het historische materiaalgebruik[…] maakt onderdeel uit van de herbouw.”
Er is echter geen sprake van herbouw en daaruit volgend ook niet van een behoud van de stedenbouwkundige en architectonische hoedanigheid. Na de sloop van de rijksmonumentale studio wordt op een verdiepte parkeergarage een nieuwbouw van appartementen gerealiseerd, die het volume van de studio slecht(s) tracht te benaderen. Dat dit conform aanbeveling uit de CHER is berust op een verkeerde interpretatie van deze rapportage.
Ook het argument voor de onafwendbaarheid van sloop bevat een cruciale misvatting:
“De sloop van studio 1 is onafwendbaar gebleken. Uit inventarisatie is gebleken dat er betrekkelijk weinig historisch metselwerk meer aanwezig is, zodat ook met behoud van de studio grote delen van het gebouw vernieuwd zullen worden.”
Naast dat de CHER aantoont dat sloop juist niet onafwendbaar is, kan een motivatie dat grote delen van een rijksmonument vernieuwd moeten worden, niet een sloop motiveren. Deze vernieuwende argumentatie zou een grote precedentwerking tot gevolg hebben, niet alleen in Hilversum, maar in heel Nederland.
Wij kunnen niet anders dan concluderen dat er geen sprake is van een overtuigende motivering om over te gaan tot de sloop van de rijksmonumentale studio en de aantasting van de omgeving van het te behouden gedeelte van het rijksmonument, gelegen in een historische villawijk. De gemeente blijft vasthouden aan haar (magere) argumentatie en schuift de bevindingen van het Monumenten Advies Bureau terzijde met behulp van argumenten die reeds eerder zijn gebruikt.
De gezamenlijke erfgoedverenigingen de Hilversumse Historische Kring Albertus Perk, de Erfgoedvereniging Bond Heemschut en de Stichting het Cuypersgenootschap verzoeken u om ons beroep gegrond te verklaren en het bestreden besluit te vernietigen.
Wij behouden ons het recht voor om nadere stukken in te dienen.
Hilversumse Historische Kring Albertus Perk,
Erfgoedvereniging Bond Heemschut,
Stichting het Cuypersgenootschap,
Namens deze:
Drs. H.B.M. Meddens, Drs. E. van den Berg,
secretaris HHK Albertus Perk voorzitter HHK Albertus Perk
Lindenheuvel 12A, Dalweg 3,
1217 JX Hilversum ` 1217 HX Hilversum
Bijlagen:
- 1. Zienswijze van de erfgoedverenigingen van 9 november 2015
- 2. Advies Rijksdienst Cultureel Erfgoed inzake de plannen
- 3. Cultuurhistorische effectrapportage, Monumenten Advies Bureau 2015
- 4. Verslagen Commissie voor Welstand en Monumenten
- 5. Besluit van B&W + gemeentelijke Zienswijzennota
- 6. Machtigingen van de Erfgoedvereniging Bond Heemschut en de Stichting het Cuypersgenootschap voor tekeningsbevoegdheid namens hen door de secretaris HHK ‘Albertus Perk’
Verzoek voorlopige voorziening inzake ontwikkelingen KRO eiland
Graag informeren wij u over de nu volgende ontwikkelingen rond het KRO-eiland. Samen met twee andere erfgoedorganisaties hebben wij bij de rechtbank een beroepschrift ingediend tegen de verleende vergunning.
Inmiddels heeft de projectontwikkelaar Stebru in een bericht aan de omwonenden aangekondigd dat de sloop waarschijnlijk zal beginnen in de week van 4 april, volgende week dus.
Daarom hebben de Bond Heemschut, het Cuypersgenootschap en wij een voorlopige voorziening aangevraagd om de vergunning op te schorten totdat het beroepschrift behandeld is. Anders zou je het gevaar lopen dat de monumenten al gesloopt zijn voordat de rechter uitspraak doet: men heeft immers een vergunning!
Zo’n voorlopige voorziening heeft altijd een spoedeisend karakter. De Rechtbank doet op zo kort mogelijke termijn uitspraak. We hopen natuurlijk dat de sloop van de monumenten wordt opgeschort.
Uw redacteuren:
Herman Meddens en Rients Slippens
Lees verder voor het volledige verzoek om een voorlopige voorziening.
Aan de Rechtbank Midden-Nederland
Sector Bestuursrecht
Postbus 16005
3500 DA Utrecht
Hilversum, 31 maart 2016
A A N T E K E N E N
Betreft: verzoek om een voorlopige voorziening inzake de omgevingsvergunning voor het KRO-terrein, Emmastraat 50 te Hilversum (kenmerk gemeente 231023) (uw kenmerk: UTR 16 / 1337 WABOA)
Geachte heer/mevrouw,
Op 9 november 2015 hebben de Hilversumse Historische Kring Albertus Perk, de Erfgoedvereniging Bond Heemschut en de Stichting het Cuypersgenootschap bij het college van B en W van de gemeente Hilversum een zienswijze ingediend op de Ontwerpbeschikking omgevingsvergunning KRO-terrein en bijbehorende stukken. Het betrof de aanvraag omgevingsvergunning voor de realisatie van 85 levensloopbestendige woningen met een ondergrondse parkeergarage. In haar schrijven van 27 januari 2016 (publicatie 28 januari) heeft de gemeente Hilversum laten weten in de ingediende zienswijzen, waaronder die van de bovengenoemde organisaties, geen reden te zien de vergunning niet te verlenen.
De bovengenoemde organisaties hebben vervolgens per brief van 4 maart 2016 beroep aangetekend tegen het verlenen van de omgevingsvergunning voor het KRO-terrein, Emmastraat 50 te Hilversum (bijlage 1).
Stebru, de projectontwikkelaar, heeft in een in de buurt verspreide brochure aangegeven in week 14 met de asbestsanering en aansluitend het sloopwerk te beginnen (bijlage 2). Hoe de planning er exact uitziet weten wij niet, maar het lijkt ons hiermee duidelijk, dat het een spoedeisende situatie betreft: week 14 begint op 4 april. Zodra daadwerkelijk gestart wordt met de sloop van de rijksmonumentale studio zal het erfgoed op het KRO-eiland grote schade oplopen en het monument een belangrijk deel van haar waarde kwijt raken. Wij vragen daarom een voorlopige voorziening aan. Lopende de procedure bij de rechtbank mag ons inziens niet begonnen worden met sloop van de monumentale studio, omdat daarmee de zaak onomkeerbaar wordt en de verdere beroepsprocedure dus zinloos. Dat willen wij voorkomen.
Het oudste deel van het KRO complex bezit thans de status van rijksmonument. Het sloopwerk betreft o.a. de voormalige concertstudio. Deze studio vormt een belangrijk onderdeel van dit rijksmonument. Zowel de Rijksdienst Cultureel Erfgoed (RCE) als de door ons ingeschakeld onafhankelijke deskundige, bureau MAB, laten hier geen twijfel over bestaan (bijlage 3 en 4). Een van de zwaartepunten in ons beroep tegen de verleende omgevingsvergunning betreft juist de sloop van deze rijksmonumentale studio. Met de sloop van de studio zou een onomkeerbare situatie ontstaan , die ons beroep voor een deel zinloos maakt.
Gezien de planning van de projectontwikkelaar is er sprake van een spoedeisend karakter. Wij verzoeken u daarom een voorlopige voorziening te treffen, waarbij de bovengenoemde omgevingsvergunningen worden geschorst gedurende de beroepsprocedure.
Hilversumse Historische Kring Albertus Perk,
Erfgoedvereniging Bond Heemschut,
Stichting het Cuypersgenootschap,
Namens deze:
Drs. H.B.M. Meddens, secretaris HHK Albertus Perk
Lindenheuvel 12A,
1217 JX Hilversum
Bijlagen:
1. beroep tegen omgevingsvergunning
2. brochure Stebru
3. advies RCE
4. CHER van MAB
Excursie Tankgracht 1 mei 2016
Tijdens de fietsexcursie van zondag 1 mei 2016 onder leiding van Pieter Hoogenraad en Rob Loois werd het het westelijke en zuidelijke gedeelte van het tracé van de tankgracht gevolgd. Er werd stil gestaan bij de schaarse sporen die hier en daar nog van de tankgracht zijn overgebleven.
Op zondag 7 augustus werd een grote groep belangstellenden langs diverse moderne architectuur geleid. Soms, mooi, soms minder mooi. In elk geval stof tot nadenken hoe Hilversum vorm heeft gekregen.
Kees van Aggelen verzorgde op deze dag de excursie tijdens Open Monumentendag met als onderwerp Van bewaarschool tot gymnasium. Met mooi september weer was het weer een boeiende tocht langs diverse locaties in Hilversum.
‘Lorentzschool’ aan de Lorentzweg
Jenaplan school ‘De Wilgetoren’ aan het Van ’t Hoffplein
‘De Hilversumse Schoolvereniging’ aan de Frans Halslaan
Basisschool ‘De Wilge’ aan de Cornelis Drebbelstraat
Erfgoedclubs Hilversum ongeloofwaardig? Oordeelt u zelf
Hier twee brieven die de gezamenlijke erfgoedverenigingen hebben doen uitgaan n.a.v. ontwikkelingen rond het GAK gebouw
GAK gebouw
De beeldvorming die ontstaat door het opiniestuk dd 16 december van redacteur Valentijn Bartels (‘Erfgoedclubs zijn ongeloofwaardig’) is onjuist en doet afbreuk aan het streven van de vier erfgoedorganisaties om constructief bij te dragen aan gebouwd en ongebouwd Hilversum.
In de notitie over het GAK gebouw pleiten de erfgoed-clubs er voor om de architectonische en cultuurhistorische waarden van het GAK-gebouw te onderzoeken en bij de besluitvorming te betrekken. De waardering van architectuur is altijd subjectief maar bij het GAK-gebouw is deze zeker onderbelicht. Slechts 30 jaar geleden is dit gebouw, ook toen met veel zorg, overleg en binnen de toenmalige randvoorwaarden, gebouwd. Het is naar onze overtuiging van groot belang om vóór de afbraak en totale vernieuwing van het stationsgebied stil te staan bij welke waarden bij sloop verdwijnen.
Natuurlijk beseffen wij dat niet alleen de architectonische kwaliteiten en/of de erfgoedbelangen een rol spelen maar wij willen deze waarden wel kenbaar maken en adviseren hoe met deze waarden in plannen beter rekening zou kunnen worden gehouden. Dit is geen “hobbyisme” maar een deskundige inbreng van kennis en ervaring op het gebied van architectuur en cultuurhistorie.
Een recent voorbeeld van onvoldoende aandacht voor de waarde van een pand is de breed betreurde sloop van het “RAF-boerderijtje” aan de Langestraat. Om dat in de toekomst te voorkomen inventariseerden de erfgoedorganisaties afgelopen jaar samen met de gemeente beeldbepalende panden in en rond het centrum. Dit resulteert binnenkort in een uitbreiding van de lijst gemeentelijke monumenten.
Een ander voorbeeld, met een betere afloop, is de Eurobioscoop. Dit gebouw was al van de ontwerptekeningen verdwenen, maar jarenlange lobby van de erfgoedorganisaties leidde tot behoud. Met als resultaat dat het gebouw straks een blikvanger op het Langgewenst is. Een fantastisch voorbeeld van herbestemming en een compliment voor de inzet, het lef en de durf van alle betrokkenen.
De GAK-notitie van de erfgoedorganisaties wordt geplaatst op de website van Albertus Perk (www.albertusperk.nl). We nodigen een ieder uit om de brief zorgvuldig te lezen. Ook Valentijn Bartels.
Hilversumse Historische Kring Albertus Perk, Erfgoedvereniging Heemschut, Cuypersgenootschap en Stichting Hilversum, Pas Op!
Aan de Raad van de gemeente Hilversum
Betreft: raadsvergadering woensdag 14 december 2016, agendapunten 12 en 13
Geachte dames en heren,
In de raadsvergadering van a.s. woensdag 14 december komen de plannen voor het stationsgebied aan de orde. Onder de agendapunten 12 en 13 wordt vaststelling door de Raad gevraagd van visie en projectplan stationsgebied en van stedenbouwkundig programma van eisen stationsgebied. De gezamenlijke erfgoedverenigingen van Hilversum en de landelijk opererende organisaties Cuypersgenootschap en Erfgoedvereniging Heemschut verzoeken u dringend om bij het debat over deze twee punten te bevorderen dat sloop van het voormalige GAK (UWV) gebouw voorlopig uit beide plannen wordt geschrapt en dat eerst wordt onderzocht wat de cultuurhistorische waarde van dit gebouw is en of behoud en renovatie van het huidige GAK gebouw ingepast kan worden in de plannen.
De afgelopen jaren hebben de gezamenlijke erfgoedorganisaties er meermalen voor gepleit om het GAK gebouw mee te nemen in de studies voor het stationsgebied en een cultuurhistorische waardering op te laten stellen. In de stukken bij de agendapunten 12 en 13 wordt echter zonder meer uitgegaan van sloop van het GAK gebouw. In een van de stukken staat: “het realiseren van woningen in het UWV pand blijkt vrijwel onmogelijk” terwijl enkele jaren geleden door Lips/Dudok Wonen een plan is uitgewerkt dat wel degelijk uitgaat van aanpassing van het gebouw met horeca en commerciële ruimten op de begane grond en met appartementen daarboven. De hieronder weergegeven afbeelding staat nog steeds op de website van Vemid als herontwikkelingslocatie. Er is ons geen document bekend waaruit blijkt dat het realiseren van woningen in dit gebouw vrijwel onmogelijk is. Volgens Martien van Goor, jarenlang de compagnon van Onno Greiner, is het GAK gebouw “geschikt om in te wonen onder andere vanwege de daglichttoetreding en de al aanwezige balkons. De aanwezige overmaat maakt het mogelijk het gebouw een andere functie te geven.“ Kortom, wij zijn er niet van overtuigd dat sloop van het GAK gebouw de enige mogelijkheid is om tot een prachtig en overtuigend stationsgebied te komen. Behoud en hergebruik van bestaande gebouwen zou voor sloop en nieuwbouw moeten gaan zoals neergelegd in ‘Het gesprek’ van 2014, georganiseerd door de Hilversumse Architectuurprijs.
Het GAK gebouw is in 1984 in gebruik genomen. Het vormt een belangrijk, zorgvuldig ontworpen hoogwaardig en voor Hilversum uniek voorbeeld van het z.g. Nederlands Structuralisme, een belangrijke stroming in de architectuur in de jaren 70 en begin jaren ’80. Veel van de architectuur uit deze periode is inmiddels verdwenen of ernstig aangetast. Het is de hoogste tijd, dat we ons realiseren dat, net als het afgelopen decennium met de Wederopbouwarchitectuur is gebeurd, we te maken hebben met belangrijke architectuur, waar we zorgvuldig mee om moeten gaan.
Het is het enig overgebleven bouwwerk in Hilversum van architect Onno Greiner (1924 – 2010). Hij ontwierp in 1970 in Hilversum de verbouwing van boetiek Bistro du Tricot, Kerkstraat 53, maar daar is niets meer van over.
Onno Greiner was één van de toonaangevende architecten in het Nederlandse Structuralisme. Hij ontwierp verder o.a. Cultureel Centrum De Flint in Amersfoort, Stadthalle Biberach in Duitsland en de verbouwing van Theater Carré te Amsterdam.
Twee weken geleden is de biografie van Onno Greiner verschenen bij een Hilversumse uitgever. Hierin wordt het GAK gebouw uitvoerig beschreven. Uitgangspunt van Onno Greiner voor het GAK gebouw was een groene gevel. Hij omschreef dit in 1981 als volgt: “Men ervaart het groen geaccentueerd door de beweeglijkheid van het gebouw door middel van over de balkonranden hangende planten.”
De tuin van het GAK gebouw is ontworpen door Tuinarchitectenburo Mien Ruys en Hans Veldhoen. Bijzonder is de patio (binnentuin) met twee vijvers waarvoor Mien Ruys een weelderige beplanting had ontworpen. Vooruitstrevend was dat ze op het balkon van de binnentuin een beplanting van Sedum voorstelde, een constructie die pas veel later algemeen op daken is toegepast. In de binnentuin staat een monumentale boom (Robinia of Witte acacia) die in 1984 meer dan 2200 gulden heeft gekost en die toen een stamomtrek had van 35 cm. Door het tuinarchitectenbureau is een kunstwerk van Henk Rusman geschonken. Het is niet bekend of deze ‘Vorm met waterloop’ nog in de binnentuin aanwezig is. Alle ontwerptekeningen van de tuin zijn nog beschikbaar zodat het desgewenst mogelijk om hier een tuin in de geest van Mien Ruys te reconstrueren. Hoewel de tuin jarenlang is verwaarloosd is de hoofdstructuur nog herkenbaar.
De volgende punten kunnen u mogelijk van dienst zijn bij het debat:
- Er is meermalen geroepen dat het GAK gebouw het lelijkste gebouw van Hilversum is en dat het op de verkeerde plek staat. Een discussie over mooi en lelijk is altijd een lastige. Bij nadere beschouwing lijkt het zeer goed te verdedigen, dat Silverpoint en de twee gebouwen op de kop van de Leeuwenstraat (het grauwe en troosteloze GGZ Centraal en het ondiepe 33 m hoge appartementengebouw) veel lelijker zijn. Deze blijven volgens de huidige plannen echter staan. In 1991 verscheen een boek van Jaap Huisman (in die tijd architectuurcriticus bij de Volkskrant) met de titel ‘Lelijk gebouwd Nederland. De 50 grootste missers.’ Hierin wordt Silverpoint niet alleen als het lelijkste gebouw van Hilversum omschreven maar zelfs als een van de 50 lelijkste gebouwen van Nederland. Het is echter buiten kijf, dat het GAK gebouw nooit de context heeft gekregen, die het verdiende. De herstructurering van het stationsgebied lijkt een uitgelezen kans om dit te herstellen.
- De gemeente Hilversum heeft in de jaren ’80 geëist dat het GAK gebouw kleinschalig moest worden en dat de gevel in baksteen zou worden uitgevoerd; een betonnen gevel was niet gewenst. Opmerkelijk is dat de bakstenen zijgevel van het aangrenzende Entrada gebouw vrijwel dezelfde kleur baksteen heeft als het GAK gebouw.
- De zichtas van de hoofduitgang van het station is niet gericht op de ingang van de Leeuwenstraat maar op bestaande hoogbouw (het ondiepe en 33 m hoge appartementengebouw op de kop van de Leeuwenstraat) en zal bij uitvoering van het huidige plan op de voorgestelde nieuwbouw langs de Schapenkamp stuiten.
- Door de aanwezigheid van de fietstunnel met zijn balustrade staat het GAK gebouw niet meer in de weg. De fietstunnel vormt namelijk de fysieke beperking aan de zuidelijke rand van het stationsplein en versmalt daardoor de doorloopmogelijkheid.
- Aankoop van het GAK gebouw door de gemeente en daarop volgende sloop betekent een forse kapitaalvernietiging.
- Sloop op deze schaal zal tijdelijk ernstige overlast ten aanzien van stof, geluid en verkeer met zich meebrengen.
- In de beschikbare stukken wordt nergens vermeld dat zich onder het GAK gebouw een parkeergarage voor 70 auto’s bevindt. Deze is al vele jaren gesloten terwijl er een schrijnend gebrek aan parkeerplaatsen in het centrum is.
- De inrit naar genoemde parkeergarage vanaf de Schapenkamp is gecombineerd met de inrit naar de parkeergarage die indertijd is aangelegd onder het vroegere TELEAC gebouw. Deze parkeergarage is nog wel in gebruik en wordt thans geëxploiteerd door switchpark.nl. Men kan daar op afspraak parkeren.
- Aanplant van bomen zal niet mogelijk zijn nadat het GAK gebouw is gesloopt en de parkeergarage in de grond aanwezig blijft; bomen kunnen dan niet voldoende diep wortelen en zullen gevoelig zijn voor windworp. Sloop van het GAK gebouw inclusief de parkeergarage en aanvulling van de ontstane kuil met grond om bomen te kunnen planten zal aanzienlijk hogere kosten met zich meebrengen.
- Voor het GAK gebouw is een voorbereidingsbesluit van kracht tot 18 augustus 2017.
Namens de erfgoeddorganisaties
Hilversumse Historische Kring ‘Albertus Perk’
Erfgoedvereniging Heemschut
Cuypersgenootschap
Hilversum PasOp!
12 december 2016
Studie 2011, Lips Capital Group/Dudok Wonen. Nu op de website van Vemid.
Op zondag 11 juni 2017 trok een groep belangstellenden op de fiets langs openbare kunst in Hilversum. Op een mooie warme dag was het een interessante rondgang. Zeer de moeite waard.
Sporen van de bezetting – 14 mei 2017
Op 14 mei trok een groep belangstellenden per fiets langs plaatsen in Hilversum met duidelijke sporen van de bezetting in de tweede wereld oorlog. Hier een kleine impressie.
Catharina van Renneslaan
Jacobus Pennweg
Vaartweg
Op de Kerkbrink
Langs het rijke Roomse leven – 6-8-2017
Zo’n zestig enthousiaste deelnemers fietsten zondag 6 augustus 2017 langs plekken die herinneren aan het rijke Roomse leven in Hilversum.
Pieter Hoogenraad en Herman Meddens leidden de belangstellenden langs plekken zoals de Onze-Lieve-Vrouwekerk, de vroegere locatie van het RKZ en de Sint-Barbarabegraafplaats.
Hun verhalen riepen bij velen herinneringen op aan hun katholieke jeugd in de tijd dat de kerken nog vol zaten.
Wonderschone Hilversum-Zuid 10-9-2017
De akkers (engen) en heidevelden aan de zuidkant van Hilversum maakten in de twintigste eeuw plaats voor nieuwe zeer geliefde woonwijken.
Schilders, schrijvers, staatslieden, zeehelden, bloemen en bomen gaven hun naam aan al die fraai aangelegde straten en lanen.
Romantische rondingen en heldere zichtlijnen dragen bij aan dit prachtige stadsdeel waar het goed wonen is.
Speciale aandacht krijgen voorzieningen zoals de Bosdrift begraafplaats, scholen, kerken en het verzorgingshuis De Egelantier. De tocht eindigt bij een van de mooiste schoolgebouwen van Nederland: de Fabritiusschool.
Kees van Aggelen leidt de deelnemers door het zuidelijke stadsdeel met zijn gevarieerde architectuur.
Een fascinerende excursie met het burgerlijk idealisme van de jaren twintig en het sobere fatsoen van de jaren vijftig.
Verzamelen om 14.00 uur met fiets op de Kerkbrink.
Vanwege Open Monumentendag voor iedereen: gratis.