Meindert Tepper is beslist een van de actiefste leden van onze Historische Kring. Een jaar geleden verscheen van zijn hand een boekje over de burgemeesters van Hilversum (van 1825 tot 2022) en nu is er al een volgend project gedrukt. In hetzelfde formaat, nu met de titel ‘Omroep Erfgoed Anno 2023’.

Tepper heeft in en om vijf (voormalige) omroepgebouwen gezocht naar roerend en onroerend erfgoed. Hij beschrijft niet de gebouwen zelf (daar zijn al hele mooie en dikke boeken va), maar wat je binnen en buiten nog voor herinneringen aan de omroep terug kan vinden. Denk aan muurschilderingen, beeldhouwwerken, glas in lood, gevelstenen, kroonluchters

Ook het huidige gebruik van de gebouwen, als dat nog media gerelateerd is, komt aan bod. Dat geldt met name voor het oude VARA-pand aan de Heuvellaan wat nu het Muziek Centrum van de Omroep is en de NCRV-gebouwen aan de Schuttersweg waar nu Talpa zetelt.

Het is een klein boekje (ruim 50 pagina’s) dat voor € 7,50 te koop is bij Libris Boekhandel Voorhoeve, maar je kan het ook gratis online bekijken en downloaden via Gooi en Vecht Historisch

Arie den Dikken is al bijna een halve eeuw actief bezig met behoud en restauratie van Hilversumse monumenten. Vanaf 1975 als beleidsmedewerker bij de gemeente en na zijn pensionering is hij daar gewoon mee  doorgegaan. Voor Albertus Perk reden genoeg om hem op zaterdag 13 mei ons jaarlijkse ‘Compliment’ te geven *.

De bijbehorende oorkonde werd overhandigd door de voorzitter van Albertus Perk, Ed van Mensch. Daarbij werd stil gestaan bij de bijzondere verdiensten van Den Dikken bij de restauraties van beeldbepalende monumenten in Hilversum: Raadhuis, Clemenskerk, Zonnestraal, Vituskerk. Om maar een paar hoogtepunten te noemen.

 

De korte plechtigheid vond plaats ín en vóór een rijksmonument. Vóór het beroemde Pierre Palla Concertorgel, ín Studio 1 van het Muziek Centrum van de Omroep. Geen toevallige plek, want Arie den Dikken is actief  bestuurder van de Stichting die dat wereldberoemde orgel liet restaureren en aan een nieuwe plaats hielp in het MCO. Bovendien is hij een van de auteurs van een boek over het bijzondere instrument.

Na het ‘Compliment’ konden de aanwezigen genieten van een concert door organist Patrick Hopper.

Kijk op YouTube naar een eerdere opname van Hopper op het Pierre Palla Concertorgel. Hij speelt ‘Polly’
(Dit is een opname van 11 december 2020 in dezelfde studio van het MCO)

* Het Compliment van Albertus Perk wordt jaarlijks uitgereikt aan personen of organisaties die zich bijzonder hebben ingezet voor het Hilversumse erfgoed.

CCE tekst Compliment Arie den Dikken 2023

Bijzondere aanbieding : wie nu lid wordt van de Hilversumse Historische Kring ‘Albertus Perk’ krijgt een vorstelijke korting. Een lidmaatschap voor een jaar kost gewoonlijk  € 20. Als u zich nu aanmeldt krijgt u voor vijf euro extra ons mooie boek ‘Hilversummers in de jaren ’50’ erbij.

Normaal zou dit pakket op vijftig cent na 40 euro kosten, nu slechts € 25. 

‘Albertus Perk’ maakt zich op voor de feestelijkheden rond het 600-jarig bestaan van de gemeente Hilversum. Dat is in 2024 en dat willen we met zoveel mogelijk leden gaan vieren. Vandaar deze actie.

Met een grotere aanhang wordt de stem van ‘Albertus Perk’ ook beter hoorbaar. We bewaken het cultureel erfgoed in de mediastad. Zo maken we ons sterk om te voorkomen dat waardevolle gebouwen worden gesloopt of worden aangetast. Daar strijden we voor door plannen van de gemeente of van projectontwikkelaars kritisch te bekijken. Waar mogelijk proberen we in overleg tot overeenstemming te komen, maar zo nodig dienen we bezwaren in.

Het boek ‘Hilversummers in de jaren ’50’ biedt een mooi beeld van de jaren van wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog. Met op bijna elke pagina een sfeervolle foto van Jacques Stevens, hoffotograaf van de Gooi en Eemlander.

De winkelwaarde van dit boek is €19,50 – leden van ‘Albertus Perk’ kunnen het kopen voor € 15 en als u nu lid wordt dan krijgt u het voor slechts € 5. Wie in het Gooi woont krijgt dit bijzondere boek gewoon thuis, maar voor mensen die verder van Hilversum wonen moeten we bezorgkosten in rekening brengen.

Uiteraard krijgt u als lid ook vier keer per jaar ons Hilversums Historisch Tijdschrift per post thuisbezorgd. Ledenavonden en fietsexcursies zijn voor leden gratis toegankelijk.

Nog een speciale december-tip: als u zelf al lid bent dan is deze speciale aanbieding ook een prachtig cadeau!

Hieronder in Pdf-vorm het aanmeldformulier. U kunt dat uitprinten en naar ons toesturen, maar gewoon via een email de gegevens aan ons opsturen kan natuurlijk ook. Doe mee!

Ledenwerf Flyer achterzijde

Soms kan je spijt hebben van regels die in een vereniging zijn vastgesteld. Zo heeft ‘Albertus Perk’ ooit besloten dat een erelidmaatschap alleen kan worden toegekend aan leden die nog in leven zijn.

Een belangrijk en zeer toegewijd lid uit onze verenigingsgeschiedenis was Egbert Pelgrim en hij overleed voordat hij zo’n erelidmaatschap kon ontvangen. Egbert (1956-2013) was historisch geograaf en onvermoeibaar vrijwilliger voor onze Historische Kring. Bijvoorbeeld als auteur van zeer veel artikelen in het Hilversums Historisch Tijdschrift, dat toen nog ‘Eigen Perk’ heette.

Ook verzorgde hij de vormgeving van het tijdschrift, begeleidde hij excursies en gaf hij lezingen. Bij zijn overlijden op jonge leeftijd verscheen in De Gooi en Eemlander een In Memoriam met de treffende kop ‘Gewetensvol en Creatief’.

Pelgrim was niet alleen een fanatiek historicus, hij was ook zeer betrokken bij het milieu en bij ontwikkelingshulp. Zo werkte hij ook als vrijwilliger voor de lokale Wereldwinkel.

Het bestuur van ‘Albertus Perk’ heeft besloten dat de naam van Egbert Pelgrim voort moet blijven leven. Daarom is het bestaande fonds, waaruit wij historische publicaties financieren of ondersteunen vanaf nu gekoppeld aan zijn naam.

Bij het overlijden van Egbert in 2013 was er in ons (maar het was vooral ook zíjn) Hilversums Historisch Tijdschrift veel aandacht voor de grote hoeveelheid bijdragen die hij produceerde.

Lees meer daarover in ‘‘Bijdragen van Egbert Pelgrim aan de geschiedschrijving van Hilversum’ uit het HHT van september 2013.

G&E Egbert P

 

Op de Algemene Begraafplaats aan de Bosdrift heeft een befaamde architect eindelijk een naam op zijn graf gekregen. Leden van de Bussumse Historische Kring ontdekten dat ‘de architect van Kolonie Walden’ in een anoniem graf op de Hilversumse begraafplaats ligt. 119 jaar na zijn overlijden werd een kleine gedenksteen onthuld. Ook de voorzitter van ‘Albertus Perk’ was daarbij aanwezig.

Het betreft Willem Cornelis Bauer (Den Haag, 31 juli 1862 – Hilversum, 24 april 1904).

Hij was een van de volgelingen van Frederik van Eeden in diens Bussumse kolonie Walden. Bauer heeft de meeste gebouwen voor Walden ontworpen, veelal eenvoudige hutten, waarvan eentje voor Van Eeden en een ander waarin hijzelf zijn atelier had. Maar ook ontwierp hij ‘gewone’ woningen en villa’s voor kolonisten.

Een aantal van die huizen bestaat nog en heeft de status van Rijksmonument. Bijvoorbeeld Villa De Maerle, Villa De Lelie en Woning Boschlust, allemaal aan de Nieuwe ‘s-Gravelandseweg in Bussum.

Bauer wordt wel beschouwd als een van de grondleggers van de ‘Gooise Landhuisstijl’. Daarmee was hij een belangrijke inspirator voor de begin twintigste eeuwse architecten, zoals K.P.C. De Bazel, Johan Wilhelm Hanrath en Hendrik Petrus Berlage.

Bijzonder is ook dat Willem Bauer ook in de Verenigde Staten een zekere bekendheid geniet! Op jeugdige leeftijd woonde hij een periode in de staat New Jersey, waar hij landschappen schilderde en aquarelleerde. Zoals dit winterlandschap ‘Christmas Morn’.

Wie goed oplet ziet op de grafsteen dat daar niet ‘Willem’ staat, maar “Wilhelm’. Terwijl in Wikipedia en in artikelen op internet (ook bij de Bussumse Historische Kring) steevast over Willem wordt gesproken. Alleen een keer zagen we ‘Wilhelmus’, maar bijna nooit Wilhelm. We gaan op onderzoek en u leest hier binnenkort vast meer over!

Aan het einde van zijn leven leed hij aan depressies waarvoor hij bij psychiater Frederik van Eeden onder behandeling voor was. Van Eeden trof Bauer uiteindelijk dood aan door zelfmoord. Hij is op 29 april 1904 begraven op de begraafplaats aan de Bosdrift, vlakbij de plek waar hij laatst gewoond heeft, aan de Roeltjesweg. De Hilversumsche Courant van 30 April 1904 schreef in een necrologie: Hij verstond de zeldzame kunst van een huiselijk huis te bouwen.

Bronnen: Bussumse Historische Kring, Wikipedia

Lees over Bauer bij onze Bussumse buren

Foto’s in onderstaande Gallery zijn gemaakt door Jaap van Hassel van de Bussumse Historische Kring .

Vorig jaar was onze Albertus Perk-productie ‘Hilversum Bezet en Bevrijd 1940-1945’ de best bezochte film van het jaar in Filmtheater Hilversum. Daarom is besloten om hem nog een keertje te draaien, voorafgegaan door een inleiding van historicus Pieter Hoogenraad, één van de makers. Dit vindt plaats op vrijdag 5 mei, om 19.00 uur.

Bij veel vraag zal het Filmtheater waarschijnlijk besluiten om nog meer vertoningen te programmeren. Daarvoor moet u onze Facebookpagina, onze website of die van het Filmtheater maar goed in de gaten houden!

Inmiddels is de film op 5 mei om 19.00 uur uitverkocht! Dus heeft het Filmtheater een extra vertoning ingelast. Diezelfde 5e mei om 15.30 uur.

https://www.facebook.com/AlbertusPerk/

https://www.filmtheaterhilversum.nl

 

Al zeven jaar geleden (2016) is in ons land de ‘Omgevingswet’ aangenomen, waarin allerlei oude wetten over onze leefomgeving worden samengevoegd: milieu, waterbeheer, ruimtelijke ordening, natuur, monumentenzorg, bodem en geluid. Onderdeel van de nieuwe wet, die overigens pas volgend jaar van kracht wordt, is dat alle overheden (rijk, provincies, gemeenten) een visie moeten maken.

Zo beschrijft de Omgevingsvisie Hilversum 2040 een toekomstbeeld voor de gemeente Hilversum. Hoe blijft Hilversum een fijne plek om te wonen, te werken en te verblijven? Die Hilversumse Omgevingsvisie moet midden van dit jaar worden aangenomen door de gemeenteraad en voordat het zover is mogen allerlei organisaties (en burgers) inspreken. Omdat monumentenzorg en cultureel erfgoed onderdeel van die visie vormen heeft ook Albertus Perk van de inspraakmogelijkheid gebruik gemaakt. Daarover hebben we een uitgebreide brief naar de gemeente verstuurd. Onderaan dit artikel kunt u die in zijn geheel lezen.

We verzonden daarover ook een persbericht en dat luidt:

Hilversum moet erfgoed hoger op de lijst zetten

In de Ontwerp-Omgevingsvisie Hilversum 2040 komt de levende geschiedenis van de stad op de allerlaatste plaats. Dat is de belangrijkste conclusie van de Hilversumse Historische Kring Albertus Perk. Het is ook ons belangrijkste bezwaar tegen het voorliggende ontwerp. De gemeente lijkt erfgoed zo niet serieus te nemen.

Het geringe belang dat de gemeente hecht aan het cultureel erfgoed staat centraal in de zienswijze op de Ontwerp-Omgevingsvisie die Albertus Perk naar de gemeente stuurt. Daarbij gaan de plaatselijke historici vooral uit van de eigen doelstelling: de zorg voor ons plaatselijke cultureel erfgoed.

Dat moet veel meer benadrukt worden in het stuk van de gemeente: “Er wordt geen verbinding gemaakt met de nog bestaande waardevolle restanten uit het Hilversumse verleden. Monumenten zijn daarbij primaire aandenkens. Ze maken deel uit van ons collectieve bewustzijn en beleving. Aandenkens die ons als Hilversummers samenbindt, nu en ook in 2040. Wij achten het een groot gemis dat in uw Ontwerp-Omgevingsvisie geen sprake is van werken met, uitbouwen van, behouden van en versterken van deze Hilversumse erfgoedaspecten.”

Het stoort Albertus Perk daarom dat erfgoed als Hilversumse waarde op de allerlaatste, dertigste plaats wordt gezet. De historische kring acht dit niet acceptabel. Erfgoed verdient een veel hogere plaats. Monumenten horen daar vanzelfsprekend bij. Die mogen niet worden opgeofferd worden ten behoeve van nieuwbouw.

Tot zover ons persbericht. En hier staat de volledige brief aan de gemeente:

zienswijze Ontwerp Omgevingsvisie 4-4-2023 (1)

 

Zoals het hoort bij een Hitparade beginnen we onderop. Op de tiende plaats eindigden ex aequo de Wandelmeent in de Hilversumse Meent, de Sterrelaan en de Eikbosserweg.

Aanwezigen op de Avond van Albertus Perk en bezoekers van de bibliotheek hebben deze week gestemd voor  ‘de Mooiste Straat van Hilversum’. De verkiezing is georganiseerd door Pieter Hoogenraad namens de Hilversumse Historische Kring Albertus Perk.

Eerder zijn al verkiezingen gehouden voor het mooiste huis, het mooiste plekje en het
mooiste gebouw. Dit jaar zijn de straten, wegen, lanen en paden aan de beurt. Pleinen zijn uitgesloten van deelname, die komen mogelijk in een volgend jaar aan de beurt.

Er zijn in totaal 288 stemmen uitgebracht op de zeventig genomineerde straten, verspreid door de hele stad. Van Acaciapark tot Zonnelaan!

Pieter Hoogenraad noemt het opvallend dat slechts een paar straten geen enkele stem kregen. Maar ook de bewoners die in zo’n nul-stemmen-straat wonen mogen al gelukkig zijn, want er zijn ruim 1000 straten die niet eens op de nominatie stonden!

We willen één straat  apart vermelden. Bij de Doodweg gaf de organisator als enige een stemadvies: “Je moet er toch niet aan denken dat landelijk bekend zou worden dat een straat met de naam Doodweg het allermooist van de Mediastad zou zijn. Dus ik zou daar niet op stemmen!”

Op plaats negen vinden we de Egelantierstraat, waarover Hoogenraad nog als extraatje meldde dat de plant waar de straat naar vernoemd is een rozensoort is. Egelantier is een verbastering vanuit het Franse “Aiguille-entier’ wat ‘geheel bedekt met stekels’ betekent. Toch scoorde deze straat uit de Bloemenbuurt goed.

Dan komen we op de zevende plaats weer twee straten tegen met een gelijk aantal punten. Of eigenlijk zijn het twee lanen. Dat klinkt toch iets deftiger.

Allebei  met grotere oude woningen, het zijn echt statige lanen. De Mauritslaan die genoemd is naar Prins Maurits, de zoon van Willem van Oranje. Deze laan loopt van de Gasthuisstraat naar de Badhuislaan en dateert van 1898.

Ook op plaats zeven: de Peerlkamplaan in de Boombergbuurt.  Hoeveel mensen zouden weten dat de naamgever een klassiek filosoof was? Hij woonde ook in deze wijk, in de Torenlaan. Waarschijnlijk heeft hij ‘zijn laan’ te danken als vertaler van de ‘Gooische geschiedbeschrijving’.

De zesde plaats is genomineerd door redacteur Herman Meddens van de Nieuwsflits van Albertus Perk. Als neerlandicus is hij gecharmeerd van de naam met die drie D’s: Diependaalse Drift. Maar ook de fraaie huizen met veel groen en een mooie ‘luie bocht’.

We komen bij de vierde plaats, want ook hier staan twee lanen met evenveel stemmen.
Even een uitstapje: in deze Top 10, of eigenlijk Top 12, staan zes lanen, twee wegen, twee straten, een drift en ook een meent. Kan je daaruit opmaken dat lanen het mooist gevonden worden? Geen idee, want daar is geen onderzoek naar gedaan.

De eerste laan die net geen medaille behaalde is de Hyacintenlaan, tussen Taludweg en Bosdrift.

Ook op vier: de Torenlaan. Een van de eerste straten buiten ‘het oude dorp’, zo genoemd omdat er vanaf deze laan mooi zicht was (en is!) op toren van de Grote Kerk. Tot 1883 heette hij geen Torenlaan, maar Diepeweg.

Tadadadaaaaa!
Op de tweede plaats staat weer twee straten. Eentje is de enige straat in deze lijst van ‘Over Het Spoor’. Van de zeventig genomineerde straten liggen er ook slechts elf in Noord of Oost.
Terecht een zilveren medaille voor de Duivenstraat, prachtig onderdeel van het Elfde Woningbouwcomplex van architect Dudok.

Ook zilver is er voor de Taludweg, met aan de zuidzijde bijzondere en heel afwisselende huizen. En aan de andere kant van de weg, in de diepte, de Oude Haven.

En dan zijn we eindelijk aangekomen bij de Mooiste Straat van Hilversum! De Laan van Vogelenzang steekt met kop en schouders boven alle andere uit. Vernoemd naar een bijzondere buitenplaats die aan de ‘s-Gravelandseweg lag. Villa Vogelenzang was eigendom van bankier Blijdenstein en werd bijna negentig jaar geleden afgebroken. Van het grote landgoed is alleen een stuk van het park overgebleven: Pinetum Blijdenstein. En: een vijver die nu nog steeds langs onze mooiste straat ligt.

Een paar jaar geleden werd bij de verkiezing van het Mooiste Plekje van Hilversum deze zelfde locatie de winnaar. En nu dan de laan….. het is duidelijk dat Hilversummers van de Laan van Vogelenzang houden.

Foto’s: Pieter Hoogenraad en Sander Koopman

Op het terrein Monnikenberg wordt nu het klooster ‘De Stad Gods’ gerestaureerd en uitgebreid. Het pand waar tientallen jaren de Zusters Augustinessen van Sint-Monica woonden wordt omgevormd tot verpleeghuis.

Achter het monumentale pand stond tot twee weken geleden een klein gebouwtje uit 1953. Het was een atelier voor de bekende beeldhouwster Zuster Marie José van der Lee (1912-2012). Zij was niet alleen in kerkelijke kring vrij bekend, ze maakte ook niet-religieuze beelden.

 

Na het vertrek van de zusters (je mocht ze beslist geen ‘nonnen’ noemen) in 2014 is de grond van het terrein voor een deel bestemd voor woningbouw en de rest is overgedragen aan het Goois Natuur Reservaat (GNR).

In overeenstemming met de wens van de zusters moet het natuurgebied zo rustig mogelijk blijven en daarom besloot het GNR het atelier te slopen.

Daar is met name door het Cuypersgenootschap tegen geprotesteerd. Men vroeg de status van gemeentelijk monument aan. Dat verzoek is door de gemeente Hilversum drie jaar geleden afgewezen. Nu het hele terrein op de schop gaat is het oude atelier begin maart gesloopt.

Het gebouwtje was nog maar zeventig jaar oud, maar zag er al wel vrij aftands uit op de rechterfoto uit 2020. Na het vertrek van de Zusters Augustinessen was het niet meer onderhouden.

Hieronder nog enkele foto’s van het interieur, met beelden van Zuster Marie José van der Lee.

Archieffoto’s van Kees van Aggelen, de recente foto is van Joost Huijsing.