- Bestuur
Het bestuur kwam het afgelopen jaar 9 keer in vergadering bijeen onder voorzitterschap van Erik van den Berg (inclusief de ALV van 26 maart). Per 1 augustus heeft Herman Meddens zijn functie als secretaris neergelegd en is uit het bestuur getreden, maar hij blijft betrokken bij de Nieuwsbrief. Het bestuurslid Marieke Middelhoff heeft de functie van secretaris van hem overgenomen. Daarmee ontstond de vacature van secretaris van de Commissie Cultureel Erfgoed die is opgevuld door de heer Henk van Lambalgen, die tevens zal toetreden tot het bestuur.
- Ledenbestand
Het Hilversums Historische Tijdschrift Eigen Perk werd in december 2019 verzonden naar 1063 adressen [eind 2018: 1051] waarvan 976 betalende leden.
Onze periodiek wordt gratis bezorgd bij onze 4 ereleden, 27 relaties, 16 ruilabonnementen en 6 bewijsexemplaren voor de adverteerders. Er zijn 14 geschenkabonnementen.
In 2019 zijn er 83 nieuwe leden bijgekomen en hebben 48 leden hun lidmaatschap opgezegd. Het totaal aantal leden per december 2019 is 995.
De minimum contributie bleef in 2019 gehandhaafd op € 18. In de bestuursvergadering van 19 februari is echter besloten de contributie te verhogen naar € 20. In de Algemene ledenvergadering van 26 maart zijn de leden daarmee akkoord gegaan.
- Eigen Perk
De redactie heeft in de loop van 2019 het bestuur het voorstel gedaan voor een naamsverandering van het tijdschrift; niet langer meer Eigen Perk op de voorkant, maar Hilversums Historisch Tijdschrift. Aan de binnenkant van het blad komt te staan: periodiek van de Hilversumse Historische Kring Albertus Perk. Het bestuur is in de vergadering van 10 juli akkoord gegaan met de nieuwe titel die per januari 2020 op het tijdschrift zal staan.
Begin 2019 is Annette Koenders als nieuw lid tot de redactie toegetreden.
Ook dit jaar verscheen ons tijdschrift vier maal met gevarieerde onderwerpen, bijvoorbeeld over ‘Professor’ Pootjes, het GAK-gebouw, de geschiedenis van de schaatssport, de twee korenmolens, de vijver aan de Kerkelandenlaan, herinneringen aan Zonnestraal, monumenten in het centrum van Hilversum. En het vierde nummer was weer een dikker themanummer Hilversum en de muziek.
Het lijkt wel een verplichte notitie, maar het bestuur hecht er ook dit jaar aan de redactie te complimenteren met en te bedanken voor het vele onderzoek-, schrijf- en redigeerwerk dat werd verricht. Elk nummer dit jaar was een lezenswaardige en aangename verrassing. Steeds weer slagen de auteurs erin interessante artikelen te schrijven over historische aangelegenheden van Hilversum.
- De ledenavonden in 2019:
Ook in 2019 werden de ledenavonden gehouden in de zaal van de Grote Kerk op de Kerkbrink. Zoals gebruikelijk was er weer een gevarieerd aanbod op de ledenavonden. Alle ledenavonden werden goed bezocht. Het was een zeer succesvol jaar.
22 januari: historicus Pieter Hoogenraad vertelde over De geschiedenis van de wijk Trompenberg en zijn bewoners.
26 februari: bestuurslid Kees van Aggelen hield een lezing Over ’t Spoor, waar ooit de akkers lagen van de Hilversumse boeren.
26 maart: Algemene ledenvergadering en de verkiezing van het mooiste plekje van Hilversum geleid door Pieter Hoogenraad. Op de eerste plaats eindigde het Pinetum Blijdenstein met de vijver aan de Laan van Vogelenzang; op de tweede plaats werd Zonnestraal verkozen en de derde plaats was voor de Hoorneboeg.
23 april: bestuurslid Ed van Mensch vertelde over de Tweede Wereldoorlog in Hilversum op basis van het archief van Fred Repko.
28 mei: Van ‘heidens’ urnenveld tot Sint-Janskerkhof. Christelijke opvattingen over dood en begraven door dr. Henk Michielse.
24 september: Het muzikale geheugen van de geluidsfabriek: over muziek voor radio en televisie door Jan Jaap Kassies.
22 oktober: een extra Algemene ledenvergadering in verband met het aanvragen van de ANBI-status. En de lezing van Ben Bus over Bijen, biodiversiteit en bestuiving.
26 november: tweede extra Algemene ledenvergadering in verband met het aanvragen van de ANBI-status. Daarna de lezing De KROon, een gebouw om trots op te zijn… door Willibrord Ruigrok. Meindert Tepper gaf de leden een beeld van de geschiedenis van de Emmastraat uit de tijd dat het KRO-gebouw er nog niet stond.
- Op pad met Albertus Perk in 2019
Ook in 2019 zijn er weer veel mensen meegegaan op excursie langs historisch interessante plekken in Hilversum. Organisator en bedenker van deze fietstochten is sinds jaar en dag de heer Pieter Hoogenraad.
Zondag 5 mei. Een tocht langs de verkozen mooiste plekjes van Hilversum. In de bibliotheek aan de ’s-Gravelandseweg en tijdens de Algemene Ledenvergadering hadden de leden en andere Hilversummers gestemd op hun favoriete plek.
Zondag 2 juni: Over ’t Spoor, een industriewijk vol variatie. Na de komst van de spoor vestigden zich aan de oostzijde van de spoorlijn tal van industrieën zoals de gasfabriek, de NSF, Veneta, Ripolin en Ensink. Daaromheen verrezen arbeiderswoningen voor het personeel. Veel van die bedrijven zijn inmiddels verdwenen en hebben plaats gemaakt voor woningbouw. Kees van Aggelen leidde de tocht door deze bijzondere wijk van Hilversum met zijn gevarieerde architectuur.
Zondag 7 juli: Stedenbouw en watermanagement in Hilversum. Jos van Vliet, rioolbeheerder, en Joost Volkers, landschapsarchitect, van de gemeente Hilversum namen zo’n vijftig geïnteresseerden mee langs verschillende waterbekkens. Die zorgen ervoor dat de Hilversummers ook bij hevige regenval droge voeten houden.
Zondag 4 augustus: ‘Gedenkt te sterven’, laatste rustplaats van prominente Hilversummers. Flos Wisse Smit vertelde de deelnemers aan deze excursie over de geschiedenis van de begraafplaats en leidde hen rond langs de graven van belangrijke Hilversummers.
Zondag 15 september: Oorden van vermaak was in 2019 het thema van de Open Monumentendagen. Harry van der Voort ging met de belangstellenden langs plekken waar de Hilversummers zich in het verleden met muziek wisten te vermaken.
- Belangrijke aandachtspunten van het bestuur waren:
De ANBI-status
Het aanvragen van de ANBI-status op verzoek van de leden. ANBI staat voor Algemeen Nut Beoogde Instellingen. De ANBI-status geeft recht op aftrek van giften voor extra bedragen en donaties. Het bestuur hoopt dat het door extra giften de begroting sluitend kan krijgen. De statuten moesten daarvoor gewijzigd worden met toestemming van de leden. De gewijzigde statuten zijn op de website van Albertus Perk geplaatst. Er zijn twee extra Algemene ledenvergaderingen gehouden in 2019: op 22 oktober waarop het vereiste quorum dat aanwezig moet zijn, niet gehaald is en 26 november. In die laatste vergadering hebben alle aanwezige leden van de HHK Albertus Perk de statutenwijziging goedgekeurd. Bovendien hebben ze de voorzitter en de penningmeester het mandaat gegeven om bij de notaris de akte statutenwijziging te ondertekenen. In december is een verzoek gedaan bij de belastingdienst voor de culturele ANBI-status.
Het Erfgoedhuis
Het meedenken over een nieuwe bestemming voor de grote hal van het voormalig
postkantoor die voor het Hilversums publiek toegankelijk moet blijven.
Aanvankelijk richtte het overleg zich op een Historisch Huis voor Hilversum dat
daar mogelijk gevestigd zou kunnen worden. Dit idee werd besproken in de
erfgoedgesprekken die door de gemeente in 2019 werden georganiseerd.
In de loop van het jaar is de naam Historisch Huis veranderd in een meer
eigentijdse benaming: Erfgoedhuis. Helaas blijkt op basis van het
financiële plaatje het plan moeilijk te realiseren. Inmiddels is door onzekere
factoren het idee een Erfgoedhuis te realiseren losgekoppeld van het oude
postkantoor en wordt ook gekeken naar andere geschikte locaties in Hilversum.
Het lustrum in 2020
In Eigen Perk heeft het bestuur een oproep aan de leden gedaan om een bijdrage te leveren aan het in 2020 te verschijnen lustrumboek met het thema Hilversum in de jaren vijftig. De leden konden een foto met een korte tekst over de belevenissen en het leven in de jaren vijftig in Hilversum sturen naar het emailadres dat voor het lustrum aangemaakt was. Er kwamen interessante bijdragen binnen, maar het waren er toch te weinig om een heel boek mee te vullen. Het bestuur is op zoek gegaan naar een aanvulling die gevonden is in de ‘Zoekplaatjes van Stevens’ die redacteur van Eigen Perk Eddie de Paepe in de Gooi- en Eemlander heeft gepubliceerd. Het lustrumboek 2020 zal een combinatie worden van deze twee elementen aangevuld met foto’s met onderschrift uit het Streekarchief. Het idee is dat het een fotoboek wordt met teksten en een inleiding over Hilversum in de jaren vijftig.
Het Streekarchief
Met zorg volgt het bestuur de ontwikkelingen rond het Streekarchief.
75 jaar bevrijding
In 2020 wordt herdacht dat Nederland 75 jaar geleden bevrijd werd. Ook in Hilversum wordt daar aandacht aan besteed. Albertus Perk werkt mee aan een aantal activiteiten rond die herdenking van W.O II en de bevrijding. Zo wordt er een film gemaakt Hilversum tijdens W.O.II aan de hand van historische films uit particuliere collecties en uit het archief van het Instituut Beeld en Geluid. De ledenavond van 28 april zal geheel in het teken van de bevrijding staan. Ook zal er een speciaal nummer van het Hilversums Historisch Tijdschrift aan gewijd worden.
Jaarverslag 2019 Commissie Cultureel Erfgoed
Op verzoek van de leden van de Werkgroep Monumenten is de naam van de werkgroep in 2019 veranderd in Commissie Cultureel Erfgoed. Het bestuur is hiermee akkoord gegaan in de vergadering van 17 april.
De Commissie Cultureel Erfgoed vergaderde in 2019 vijf maal onder voorzitterschap van Willem van der Spek.
De leden van de werkgroep zijn Willem van der Spek (voorzitter) Harry van der Voort, Henk Dirkx (namens Heemschut), Piet Bakker, Haakon Brouwer, Marieke Middelhoff (secretaris) die in juli 2019 opgevolgd is door Henk van Lambalgen (secretaris). Norman Vervat neemt niet deel aan de vergaderingen, maar blijft namens het Cuypersgenootschap betrokken bij de lopende en nieuwe projecten.
In 2019 hebben drie erfgoedgesprekken plaatsgevonden op initiatief van de gemeente. Tijdens die erfgoedgesprekken kwamen erfgoedpartijen bijeen om met elkaar het gesprek aan te gaan. Het doel van de bijeenkomsten was o.a. uiteenlopende partijen bijeen te brengen, inclusief de gemeente, om te komen tot een eerste verkenning van overeenkomsten, verschillen, kansen en mogelijke knelpunten. Aan deze erfgoedgesprekken hebben zowel leden van het bestuur als leden van de Commissie Cultureel Erfgoed deelgenomen.
In de Nieuwsbrief van Albertus Perk die met enige regelmaat per e-mail naar de leden gestuurd wordt, is op voorstel van de commissie een onderdeel Monumenteel opgenomen. Hierin staan de berichten over gebouwen en andere belangrijke aandachtspunten van de Commissie Cultureel Erfgoed.
Waarmee heeft de commissie zich in het afgelopen jaar beziggehouden?
Het verduurzamen van monumenten stond herhaaldelijk op de agenda. De algemene vraag is: hoe moderniseer je monumenten en hoe laat je dat samengaan met de erfgoedwaarde van het monument. Een goed en ook meteen moeilijk voorbeeld daarvan is het Raadhuis van Dudok, maar het geldt natuurlijk ook voor de vele andere monumenten die Hilversum rijk is. Goed gemotiveerde richtlijnen voor het verduurzamen van monumenten zouden opgesteld moeten worden. Dat vergt tijd en heeft de volle aandacht van de commissie.
De leden van de commissie hebben een rondleiding gekregen in het MCO waarbij het prachtig gerestaureerde Pierre Palla Concertorgel getoond en uitgelegd werd. De rondleiding voerde tot in de twee orgelkamers vol pijpwerk, slagwerk- en percussie-instrumenten. Het orgel is een van de grootste originele theaterorgels van Nederland en een van de best bewaard gebleven exemplaren van Europa.
De fietstocht voor de Open Monumentendag langs de oorden van muzikaal vermaak werd georganiseerd door Haakon Brouwer en Harry van der Voort.
Aandacht voor de Omgevingswet die in 2021 in heel Nederland in werking treedt. De Omgevingswet vervangt een groot aantal bestaande wetten op het gebied van de fysieke leefomgeving. Het gaat bijvoorbeeld om wetten over ruimtelijke ordening, geluid of water- en bodemkwaliteit. De wet biedt de bewoners meer ruimte om actief mee te denken over ontwikkelingen in hun buurt en in hun stad. Dit is een behoorlijke verandering voor bewoners, ondernemers en organisaties. Hilversum is al met een aantal pilots begonnen zoals de Spoorzone, postcodegebied 1221. Namens de commissie is Harry van der Voort nauw betrokken bij dit project. Het integraal bestemmingsplan voor de gehele te ontwikkelen Spoorzone is in de loop van 2019 goedgekeurd door de minister.
De ontwikkeling van het spoorgebied vergt voortdurend aandacht. De hoogbouw die gepland is, is een bron van zorg en aandacht, evenals de betere verbinding tussen oost en west Hilversum.
In de laatste vergaderingen stond een voorstel voor het schrijven van een kerkenvisie op de agenda. Het aantal kerkgebouwen vermindert gestaag door afnemend kerkbezoek. Dit is al enkele jaren aan de orde. De Commissie Cultureel Erfgoed maakt zich zorgen over de leegstand van monumentale en/of waardevolle kerken in Hilversum. Vaak worden ze markant en beeldbepalend geacht door de inwoners. Wat tot nu toe met dergelijke gebouwen gebeurd is, is niet direct een lichtend voorbeeld van hergebruik. Het is wenselijk in een vroeg stadium te weten: a. welke kerkgebouwen in de (nabije) toekomst leeg dreigen komen te staan en b. te bepalen wat wij als Hilversumse gemeenschap met deze leegstaande kerken zouden willen doen.
Over de laatste versie van het bouwplan voor de Stolpe, Zonnelaan 17, heeft de Commissie Welstand en Monumenten een negatief advies gegeven. Mede naar aanleiding van alle ingediende zienswijzen (waaronder die van Albertus Perk) heeft de projectontwikkelaar de aan hem verleende omgevingsvergunning ingetrokken en een andere architect gevraagd. Omwonenden willen alleen overleggen over een concreet plan dat niet in strijd is met het bestemmingsplan en de Welstandsnota. Piet Bakker van de CCE volgt dit project nauwgezet.
De commissie maakt zich zorgen over het volume van het voormalige ABNAmro-gebouw (architect Maaskant 1970) dat deel uitmaakt van het project Oude Postkantoor aan de Oude Torenstraat en grenst aan stadspark de Hof. De informatie komt uit de behandeling in de gemeentelijke Commissie Welstand en Monumenten. Vooreerst heeft deze commissie de voorgestelde plannen tot herontwikkeling van het gebouw afgewezen, onder meer vanwege het overschrijden van het volume. Belangrijk is dat er voor dit gebied een plan moet komen dat recht doet aan de historische context van dit gebied. Het is wachten op wat het gewijzigde voorstel (van Ten Brinke) zal inhouden en hoe hierop door de CWM zal worden gereageerd. De Commissie Cultureel Erfgoed zal in dezen samen optrekken met Stichting ‘De Hof’ mocht er verweer nodig zijn.
Recent houden de leden van de commissie zich bezig met de ontwikkelingen en de herinrichting van de busremise aan de Larenseweg: geplande hoogbouw of een nieuw stadspark? En ze hebben zich op de hoogte gesteld van de plannen voor de toekomst van de begraafplaats aan de Bosdrift.
Marieke Middelhoff
secretaris